Giữa dải đất miền Trung đầy nắng gió, có một vùng đất mang đậm dấu ấn của nền văn minh cổ xưa – Sa Huỳnh (huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi). Không chỉ là nơi khởi nguồn của nền Văn hóa Sa Huỳnh nổi tiếng trong khảo cổ học, nơi đây còn là điểm đến du lịch mang sắc màu vừa hoang sơ, vừa huyền bí, khiến bất cứ ai ghé qua cũng cảm thấy như đang bước lạc vào một lát cắt thời gian.
Văn hóa Sa Huỳnh – dấu ấn 3.000 năm tuổi
Nhắc đến Sa Huỳnh là nhắc đến một trong ba nền văn hóa cổ đại lớn nhất Việt Nam, bên cạnh Đông Sơn và Óc Eo. Những phát hiện khảo cổ từ đầu thế kỷ XX đã hé lộ hàng trăm mộ chum, đồ gốm, trang sức bằng đá, thủy tinh, vàng – chứng minh sự phát triển rực rỡ của cư dân Sa Huỳnh cổ cách nay hơn 2.500 năm.
Họ không chỉ biết làm nông, đánh cá mà còn giao thương với các nền văn minh xa xôi như Ấn Độ, Trung Hoa, thậm chí cả Đông Nam Á hải đảo. Mỗi hiện vật được khai quật ở đây đều là mảnh ghép quý giá, góp phần làm sáng tỏ lịch sử tiền sử Việt Nam và khu vực.
Nếu có dịp đến Sa Huỳnh, Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh là điểm dừng không thể bỏ qua. Nằm ngay gần bãi biển, bảo tàng nhỏ nhưng trưng bày đầy đủ các hiện vật khai quật – từ những chum mộ cổ đến vòng tai hai đầu thú, hạt chuỗi thủy tinh đầy màu sắc. Mỗi món đồ là một câu chuyện về đời sống, tín ngưỡng và thẩm mỹ của người xưa.
Biển Sa Huỳnh – nét quyến rũ hoang sơ của miền Trung
Không chỉ là “cái nôi” của một nền văn hóa cổ, Sa Huỳnh còn hấp dẫn du khách bởi bãi biển cùng tên – một trong những bãi tắm đẹp nhất Quảng Ngãi.
Nước ở đây xanh trong như ngọc, bãi cát mịn vàng óng, kéo dài cong cong như vành trăng khuyết, ôm lấy những dãy núi trập trùng phía xa. Buổi sáng, mặt trời mọc trên biển Sa Huỳnh rực rỡ như tranh vẽ, còn buổi chiều, hoàng hôn nhuộm tím cả không gian, phản chiếu xuống mặt nước yên bình.
Đặc biệt, du khách có thể ghé đầm An Khê – nơi được cho là khu cư trú cổ của người Sa Huỳnh, nay trở thành địa điểm lý tưởng để chèo thuyền ngắm hoàng hôn, hoặc check-in giữa khung cảnh sông nước yên ả. Vào mùa hè, bãi biển Sa Huỳnh rộn ràng với tiếng cười, thuyền thúng neo đậu, và những hàng quán nhỏ bán hải sản tươi rói ngay bên bờ mà bạn có thể thưởng thức.
Ẩm thực Sa Huỳnh – vị mặn mà của biển và đất
Ẩm thực nơi đây mang đậm bản sắc Quảng Ngãi – giản dị nhưng đậm đà. Mắm nhum Sa Huỳnh là đặc sản nổi tiếng bậc nhất, được làm từ con nhum biển tươi, ủ công phu, cho ra hương vị béo ngậy, mặn mòi đặc trưng. Ngoài ra, cá niên nướng, mực một nắng, hay cá bống sông Trà kho tiêu cũng khiến du khách không thể quên.
Thưởng thức những món dân dã này trong khung cảnh gió biển lồng lộng, nghe tiếng sóng rì rào, là một trải nghiệm vừa mộc mạc vừa thi vị.
Trải nghiệm và lưu trú
Ngày nay, Sa Huỳnh đã dần phát triển du lịch cộng đồng, với homestay ven biển do người dân địa phương vận hành. Du khách có thể tham gia chài lưới cùng ngư dân, học làm mắm nhum, hoặc đi bộ dọc bờ biển vào sáng sớm để cảm nhận hơi thở đời sống thật sự của miền biển.
Từ Sa Huỳnh, bạn cũng có thể kết hợp hành trình tham quan núi Cà Đam, đảo Lý Sơn, hay thành cổ Châu Sa – những điểm đến mang giá trị lịch sử và thiên nhiên đáng khám phá.
Một vùng đất nối giữa quá khứ và hiện tại
Sa Huỳnh không chỉ là một địa danh – mà còn là biểu tượng cho sự giao hòa giữa con người, lịch sử và thiên nhiên. Dưới lớp cát vàng là câu chuyện của tổ tiên hàng nghìn năm trước; trên mặt biển xanh là cuộc sống hiện đại vẫn đang tiếp diễn, giản dị và bền bỉ như chính con người nơi đây.
Đến Sa Huỳnh, bạn không chỉ tìm thấy một bãi biển đẹp, mà còn chạm đến một nền văn hóa cổ đại từng rực rỡ, một tinh thần Việt Nam sâu thẳm – vừa kiêu hãnh, vừa hiền hòa.
